تاریخچه اتوبوس ایرانی
اولین اتوبوس در ایران توسط یک تاجر بلژیکی در شهر رشت به کار گرفته شد، اما به مرور زمان و با توجه به میزان کرایه، سودآوری و زیر ساخت های حمل و نقل توجیه اقتصادی آن رد شد و به همین دلیل اتوبوس به کار گرفته شده به یکی از تجار ایرانی به نام (معین التجار) فروخته شد.
او نیز پس از انقلاب مشروطه اتوبوس خود را به تهران آورد و با کرایه هر نفر 3 شاهی مشغول به فعالیت شد که به مرور زمان تقاضا برای استفاده از این خودرو بیشتر از قبل شد و پس از چند سال با ورود چند اتوبوس توسط تجار مختلف به شهر رونق زیادی در جابه جایی مسافر شکل گرفت.
با ورود خودروها به ناوگان حمل و نقل بین شهری گاراژها عهدار برقراری سفرها شدند. با افزایش جمعیت شهرها ودر نتیجه تقاضای روز افزون سفر،گاراژها پذیرای مراجعین بیشتری شدند و حمل و نقل بین شهری به تدریج به صورت یك معضل شهری ، به ویژه برای شهرهای بزرگ درآمد. از این رو مسئولان امر، به فكر ساماندهی حمل ونقل مسافر در شهرها افتادند.
همچنین اغلب اتوبوس های شاغل با توجه به مسافت طی شده از اروپا تا مقصد به کارگیری در ایران، بعد مسافت و زمان حمل، مستهلک بودند و به دلیل افزایش تقاضای مسافر جهت جابه جایی با سرویس های عمومی به خصوص اتوبوس ها و محدودیت در افزایش تعداد اتوبوس، تعادل ناوگان و حجم مسافر تا حد زیادی به هم خورد و در نهایت باعث شد که اتوبوس ها ساعت های زیادی در خطوط مشغول به کار شوند که بی اعتنایی رانندگان نسبت به سرویس های عمومی و توجه به مسائل فنی اتوبوس ها از عواقب این کار بود که در نهایت باعث پایه گذاری صنعت اتومبیل سازی در ایران شد.
در زمان صدارت وثوق الدوله در سال 1298 با توجه به افزایش نارضایتی مردم از نحوه جابه جایی مسافر، دولتمردان بر آن شدند تا با ایجاد یک اداره به سازماندهی و نظم بخشیدن به حمل و نقل شهری بپردازند که پس از مدتی بحث و تفحص این اداره در بلدیه (شهرداری) پایه گذاری شد. شهرداری موظف شد قوانینی وضع کند تا تسهیلات لازم را برای مسافران ایجاد کند که این قوانین شامل میزان کرایه، زمان کار ناوگان، تثبیت خطوط و آیین نامه انضباطی بود.
در اولین گام شهرداری تمام اتوبوس ها را موظف به دریافت پلاک شناسایی خودرو نمود در سال 1320 اتوبوس های «زایس» روسی وارد ایران شدند و در سال 1331 دولت آقای سهیلی اجازه فعالیت شرکت های خصوصی حمل و نقل را صادر کرد.
در سال 1348 نیز اولین اتوبوس دو طبقه در ایران مونتاژ شد و به ناوگان عمومی پیوست.
فكر تأسیس پایانه ها در ایران به سبك ترمینالهای مدرن ابتداً در سال 1328مطرح گشت، لیكن اجرای اولین طرح پایانه ها دركشور، سالها بطول انجامید،در سال 1353شهرداری تهران طرح ساختمان ایستگاه بزرگ اتوبوسرانی را در حوالی میدان توپخانه مطرح ولی با مشخص نبودن مرجع قانونی برای سرپرستی و ساماندهی خدمات این حوزه، این امرسبب بروز برخی معضلات شده بود تا آنكه سرانجام احداث اولین پایانه مسافربری در سال 54 در اراضی خزانه تهران آغاز و درسال 58 تكمیل گردید.
با پیروزی انقلاب اسلامی لایحه قانونی احداث ترمینالهای مسافربری وممنوعیت تردد اتومبیلهای مسافری بین شهری در داخل شهر تهران در اردیبهشت ماه سال 1359به تصویب شورای انقلاب رسید. این لایحه شهرداری تهران را موظف كردتا علاوه بر بهره برداری از پایانه موجود(پایانه جنوب)به تدریج نسبت به احداث پایانه های جدید و متناسب با نیازهای شهر در نقاط مختلف تهران و با استفاده از اعتبارات عمومی كشور اقدام نماید.
در تیرماه سال 1359، اولین پایانه مسافربری در تهران ، با عنوان ترمینال خزانه (جنوب)، به طور رسمی فعالیت خود را آغاز كرد و به تدریج در طی سالهای بعد از آن، پایانه غرب و پس از آن پایانه های شرق و بیهقی در تهران، تأسیس شده و هم زمان در دیگر شهرهای بزرگ كشور نیز، احداث پایانه های بین شهری مورد توجه واقع گشت. به این ترتیب پایانه ها بعنوان بخش جدا ناپذیر از ناوگان حمل و نقل برون شهری، مطرح شدند.
در اسفند ماه سال 1372برای ساماندهی فعالیتها و خدمات پایانه های مسافربری، لایحه قانونی احداث پایانه های مسافربری و ممنوعیت تردد خودروهای مسافربری برون شهری در داخل شهر تهران اصلاح و بموجب آن مالكیت و مدیریت تأسیسات پایانه های مسافربری شهرداریها و وصول عوارض مربوط به حمل مسافربرعهده شهرداریها و بهره برداری و سیاست گذاری و تعیین نرخ در امر مسافربری برون شهری و نظارت بر كیفیت عرضه خدمات در شركتهای مسافربری برعهده وزارت راه و ترابری قرار گرفت و همچنین شهرداریها موظف شدند در شهرهای بیش از پنجاه هزار نفر جمعیت پایانه های مسافربری برون شهری احداث نمایند.
امروزه علیرغم گسترش شبكه های حمل و نقل از میان انواع جابجائی مسافر در كشور(جاده ای ، ریلی و هوایی) بیش از 90% این جابجایی توسط جاده ها صورت گرفته و بر همین اساس ضرورت توجه به وضعیت ارائه خدمات در این بخش آشكار میگردد. در این میان پایانه ها با یکپارچه کردن شرکت های مسافربری در سامانه ای جامع امکان خرید بلیط اتوبوس به صورت اینترنتی را فراهم آورده است و شما می توانید به راحتی با چند کلیک بلیط اتوبوس خود را در این سایت بخرید.
